De titel is inderdaad een lekkere vrije boeren Nederlandse vertaling van een bekende quote. “If you learn to love the proces, the results will follow”. Bekt op z’n Engels een stuk lekkerder weg, maar in alle eerlijkheid: Engelse titels werken gewoon minder goed voor bereik op Nederlandse bodem. Tsja wat kies je dan. Anyway (weer ff Engels), Engels of Nederlands, deze blog gaat je weer een eind op weg helpen als het gaat om je fysieke doelen. En dat is uiteindelijk waar het om draait. Jij wil een strakkere buik, een fitter lijf, dikkere biceps of je prestatie verbeteren? Ga er dan even goed voor zitten.

Resultaatfocus versus procesfocus

Waar het hier in basis over gaat is resultaatfocus versus procesfocus. En heel veel mensen kiezen de verkeerde: namelijk resultaat. Het liefst de route die zo kort en krachtig mogelijk is. Dat is waarom diëten en fatloss challenges vaak verkozen worden boven verandering van leefstijl en waarom supplementen als zoete broodjes over de toonbank vliegen. Als je gewenste resultaat er maar even lekker dik bovenop wordt gelegd.

Even voor de duidelijkheid. Wat is resultaatfocus en wat is procesfocus? Resultaatfocus betekent simpelweg het volgende. Je hebt een doel: 10 kg afvallen, je PR verbeteren, spiermassa aankomen. Dat is het resultaat dat je nastreeft. Resultaat focus zegt ook alleen maar iets over dat resultaat. Het doel is bereikt… en dan? Hoe ga je het vasthouden en wat heb je geleerd? Alle marketing rondom dieetshakes, prestatiebevorderende supplementen en challenges is gericht op communicatie over het resultaat. Het proces? Simpel en voor iedereen hetzelfde.

Procesfocus betekent dat je je meer gaat bezighouden met het proces richting je doel. Welke kennis en vaardigheden heb je nodig om het doel te bereiken? Hoe ga je die kennis vergaren en die vaardigheden eigen maken? Even ter illustratie: een shake maken als vervanger voor je maaltijd is geen vaardigheid, maar een gemakzuchtig trucje, tenzij dat je shake een bewuste en tijdsefficiënte keuze is binnen het totaalpakket van je voedingspatroon.

Het grote nadeel van een (resultaatgericht) doel

Het grote nadeel van de focus op resultaten en het stellen van resultaatgerichte doelen? Het zegt niets over die weg er naartoe en dat alles wat niet in het straatje van je resultaat past gelijk een tegenvaller is.

Stel je doel is je vetpercentage verlagen en de meetresultaten vallen tegen? Als je alleen maar met het resultaat bezig bent is dat een dikke vette (letterlijk) tegenvaller. Maar als je meer naar het proces kijkt, ontdek je wellicht waar het aan gelegen heeft en hoe je hier beter mee om kan leren gaan.

Plus: als je doel wegvalt, wat dan? Het feest waarop je wilde shinen gaat niet door, de wedstrijd waarvoor je zo hard getraind hebt is afgelast, of je hebt simpelweg je doel bereikt. What’s next? Focussen op het resultaat zonder dat je  along the way het één en ander aan kennis en vaardigheden hebt opgedaan, levert je maar 1 ding op: het resultaat zelf. 3 keer raden waarom mensen na een strenge ‘dieetperiode’ terugvallen in hun oude patroon?

De oplossing: het proces dusdanig inrichten dat je het leuk gaat vinden. Leuk om nieuwe recepten te ontdekken, lekker om je gezonde maaltijden te eten, motiverend om je sportmomenten te pakken, en waardevol om je slaap te managen. Want het is echt zo simpel: als jij het proces voor de donder niet leuk, waardevol of motiverend vindt, ga je na het bereiken van je doel YOLO terug naar ‘the old you’.

Tijdelijke trade-offs

Nu zou bovenstaande de indruk kunnen wekken dat het proces altijd alleen maar leuk, motiverend en tof is. Niets is minder waar. Er zijn wel degelijk zogenaamde tijdelijke trade-offs en er gaan gegarandeerd momenten zijn dat je terugvalt of op je bek gaat. It’s part of the proces en niemand gaat je vertellen dat dat nou per se onder de noemer leuk of motiverend valt! Maar je leert er wel van.

Ja, het kost energie om je voedingspatroon onder de loep te nemen. Als jij geen flauw benul hebt van de voedingswaarde van je producten dan zul je tijd en aandacht moeten besteden aan het krijgen van inzicht. Dat kan inderdaad betekenen dat je alles wat je eet in een app zet, waar je op dat moment niet vrolijk van wordt. Als je geen idee hebt wat voor jou een normale portie is of hoe 50 gram rijst eruit ziet? Dan kan het wel degelijk waardevol zijn om producten af te wegen, ook al vind je dat niet per se leuk.

In de meeste gevallen zul je tijdelijke trade-offs moeten maken: dingen doen die je niet leuk vindt om daar op lange termijn profijt van te hebben. Die zure appel is, trust us, echt de moeite waard om even een flinke hap uit te nemen.

Het is volledig afhankelijk van je doelstelling. In welke mate vergt die doelstelling iets van het proces dat je doorloopt? Ambitieuze doelen vergen ambitieuze processen. In trajecten brengen we dit vaak in beeld middels de levels van commitment, een onderdeel uit ons coachmodel.

Wat is je startpunt?

Hoe minder je over de kennis en vaardigheden aangaande je doel beschikt, hoe meer energie het kost om die kennis en vaardigheden eigen te maken. Vergelijk het met het maken van een schilderij. Als geoefend schilder weet je alles over kwasten, kleuren, de kwaliteit van het doek, de hoogte van de standaard en je kent je eigen voorkeursstijl. Heb je nog nooit een schilderij gemaakt en stamt je laatste kunstwerk uit je kindertijd? Dan moet je al die vaardigheden en kennis eerst zien te ontwikkelen voordat je iets fatsoenlijks op het doek krijgt.

Precies hetzelfde geldt voor voeding (maar ook training). Als je van kant nog wal weet, kost het meer tijd en meer energie. Iemand die al jaren ervaring heeft met voeding, zal in staat zijn om porties redelijk goed in te schatten, weet waar hij zijn vetten, eiwitten en koolhydraten vandaan haalt en hoe hij ongeveer zijn inname moet managen om het gewenste resultaat te realiseren. Weet je dat nog niet? Dan zul je tijd en energie moeten steken in het ontwikkelen van die kennis en vaardigheden.

Hoe ambitieuzer je doel, hoe intensiever het proces

Los van je beginniveau: hoe groter de prestatie is die je van je lichaam vergt, hoe intensiever je wil weten welke invloed voeding heeft en hoe je op dat vlak (en op alle andere vlakken, zoals training, slaap en stress) op de juiste manier kan bijsturen. Als je voor de lol de halve marathon gaat rennen en je doel is enkel het halen van de eindstreep, vergt dat heel iets anders van je lichaam dan wanneer je doel het neerzetten van een bepaalde tijd is. En een strakke buik is heel iets anders dan een gruwelijke sixpack.

Wat je hiermee kunt? Bewust zijn van het gegeven en jezelf afvragen of je doel de nodige commitment waard is. Zo niet? Stel dan je doel bij om teleurstelling te voorkomen.

Persoonlijke ervaring

Om het één en ander wat duidelijker in kaart te brengen: de persoonlijke ervaring van Mindy en haar road to the stage

“Mijn doel is om eind 2021 op het podium te staan van een fitnesswedstrijd. Zo’n wedstrijd vergt nogal wat voorbereiding. Voorheen heb ik wel eens een fotoshoot prep gedaan, maar een wedstijd, dat is andere koek. Het vergt het volledig aftrainen van je lichaam, zodat je op moment suprème kan pieken en er op je best staat. Het gaat ook iets verder dan alleen een hele lange periode van een energietekort.

Mijn eerste fase is bijvoorbeeld een bouwfase (ook wel bulken genoemd). Daar zit ik momenteel in. Het fijne aan die fase? Lekker veel eten en een stuk makkelijker progressie boeken qua kracht. Het nadeel? Ik noem ze wel eens de cupcakes: in een bulkfase houdt een sixpack geen stand. Je komt namelijk niet alleen in spiermassa aan, maar ook in vetmassa. Dat moet je kunnen accepteren voor een bepaalde periode.

De volgende fase wordt een hele lange cutperiode (je zou het ook met een k kunnen schrijven). Daar heb ik al wat ervaring mee voor fotoshoots, maar voor een wedstrijd ga je nog net een stukje dieper. Het motiverende daaraan is dat je je lichaam steeds leaner zit worden. Lijnen worden zichtbaar en op een bepaald moment ga je steeds meer definitie zien. Het nadeel: het calorietekort, minder grote porties eten en concessies doen in voedingskeuzes. Waar ik nu met gemak een boterham met pindakaas, rijstwafels met chocopasta, of een koek in mijn dagelijkse budget plan, zal dat straks een stuk lastiger zijn. Zulke calorierijke keuzes zorgen er namelijk inherent voor dat mijn porties nog kleiner worden. Ik kies er dan liever voor om te calorierijke producten te mijden, dan dat ik inlever op mijn porties. Een trade-off dus, waarvan ik weet dat ie tijdelijk is.

Beide periodes gaan me heel goed af vanwege een aantal redenen: mijn liefde voor trainen, mijn vaardigheid om ook met weinig calorieën lekkere maaltijden op tafel te zetten en het besef dat er trade-offs horen bij de doelen die ik nastreef. Ja, ik heb discipline. Maar die heb ik maar heel zelden echt nodig en dat helpt me om op lange termijn vol te houden.

Heel vaak krijg ik van met name sportende dames te horen dat ze mijn buik of billen willen. Dat kan, maar weet welke investering je ervoor moet doen en vraag je af of die voor jou de moeite waard is.

Onder aan de streep

Het is ontzettend goed om een doel voor ogen te hebben. Dat kan je motiveren om de eerste stappen te nemen en op momenten je focus scherp houden. Vergeet echter niet dat de manier waarop je met het proces omgaat heel veel zegt over de termijn waarop je iets kan volhouden. Gebruik het proces om je doel te realiseren, maar richt het ook zo in dat je er op lange termijn baat bij hebt. Dat scheelt je een hoop teleurstelling en levert je aan de andere kant ontzettend veel op!