Sport specifieke doelen, en zeker op (semi-)topsportniveau, vragen veel van je op lichamelijk, mentaal en sociaal vlak. Hoe ambitieuzer het doel, hoe groter de commitment. Lees de blog ook op die manier. Haal eruit wat voor jou van toepassing is, pas het toe op jouw manier en werk aan jouw doelen op een niveau dat haalbaar is.

Het fysieke vs. het mentale proces

Eén van de belangrijkste lessen uit mijn bodybuilding prep (vooral een bevestiging van wat ik al wist) is dat je fysieke en mentale proces hand in hand gaan. De mensen die mij goed kennen, hebben gezien dat ik mijn prep relatief soepel heb doorlopen. Dat wil zeker niet zeggen dat ik geen struggles heb ervaren, in tegenstelling: die waren er écht wel. Ik heb ze alleen niet groter gemaakt dan ze waren en (iets waar ik later nog op terug kom in deze blog) mijn ervaring op gebied van sport en voeding heeft me daar zeker bij geholpen.

Mijn fysieke proces had op momenten invloed op mijn mentale ‘toestand’, wat nogal logisch is. Het vetpercentage dat je nastreeft voor een bodybuilding wedstrijd heeft gevolgen voor je hormonale toestand, je energielevel en je mentale welbevinden. De fysieke investering had invloed op mijn focus en mijn prioritieten. Wanneer je dat beseft, kun je dat relativeren en er op een goede manier mee omgaan. Je omgeving kan je daar ook mee helpen (een goede coach, je partner meenemen in het proces, etc.). Andersom heeft het mentale proces heeft weer invloed op het fysieke proces wat je doorloopt: hoe minder stress je ervaart, hoe meer je fysiek kunt handelen. Hoe meer je mentaal ‘in je hoofd gaat zitten’, hoe zwaarder je het fysiek proces ervaart.

Richt je aandacht op de juiste dingen

Voor iedere sport is de mentale en fysieke investering overigens anders. Het is goed om daar voor jezelf inzicht in te creëren. Een eerste keer is dat uiteraard lastiger, maar hoe vaker je het proces doorloopt, hoe meer inzicht en kennis je krijgt over waar je tegenaan loopt en wat het van je vraagt. De gemeenschappelijke factor voor alle sporten: hoe hoger het niveau dat je nastreeft, hoe groter de fysieke en mentale impact.

Mijn perspectief is altijd: wat je aandacht geeft groeit. Ik heb tijdens mijn prep heel veel aandacht gegeven aan de dingen die goed gingen, die mee vielen en waar ik van genoot. Dat wil niet zeggen dat ik zaken die moeilijker waren negeerde, maar vooral dat ik daar niet meer aandacht aan gaf dan nodig was om er op een goede manier mee om te gaan. Natuurlijk had ik op momenten minder energie en er zijn ook echt wel momenten geweest waarop er frustratie en tranen waren. Maar de momenten waarop ik genoot van het proces, er voldoening uit haalde en ervan leerde wogen daar tegenop. Daar heb ik mijn aandacht op gericht.

Discipline trekt je wellicht over de eindstreep, maar there’s more to it!

Sinds de eerste stap in de sportschool rond mijn 14^de, ben ik eigenlijk nooit meer weg gegaan en het proces dat ik nu doorlopen heb, is zeker wel één van de hoogtepunten uit mijn sport carrière. Ijzeren discipline zou je zeggen (en het is ook wat veel mensen denken). Maar trust me: als het enkel discipline was geweest, zou ik echt niet 20 jaar ononderbroken de deur van de sportschool plat zijn gelopen. En het is zeker niet alleen de discipline die ervoor zorgt dat ik na mijn stage moment niet van 100 terug naar 0 schiet.

Het is een combinatie van heel veel verschillende factoren: discipline is er een (zeer zeker belangrijk) onderdeel van, maar nog zoveel meer. In de bodybuilding wereld, maar breder gezien de (top)sport in zijn geheel, is discipline iets wat vaak wordt geroepen wanneer je mensen ziet die goede resultaten boeken. Het is ook een factor die mijns inziens kan zorgen voor het ‘zwarte gat’ (de gigantische terugval) na het bereiken van een doelstelling als dat het enige is waar je op vertrouwt.

Heel veel mensen zouden potentieel voor een bepaalde periode de discipline op kunnen brengen of de knop om kunnen zetten om te werken naar een specifiek sportdoel. Maar wat gebeurt er wanneer dat doel wegvalt? Een nieuw doel stellen? En weer een nieuw doel? In de bodybuilding en sport in het algemeen zie je meer dan genoeg voorbeelden van mensen die weken, maanden, misschien jaren toewerken naar dat ene moment om vervolgens de draad niet meer op te kunnen pakken once it’s done and dusted.

Kennis, gewoontes, motivatie & vaardigheden

Discipline houdt stand wanneer je het combineert met andere belangrijke aspecten. Om maar wat voorbeelden te noemen (pik er de vooral de dingen uit die jou kunnen helpen):

• Kennis over jezelf, je lichaam, je mentale proces. Sportprestaties realiseren is één ding. Maar jarenlang dedicated en vooral consequent met sport bezig te zijn, is heel iets anders. Ik kon mijn prep soepeler doorlopen dan heel wat anderen, omdat ik kennis heb over bulken, cutten, hoe mijn lichaam reageert, welke voedingskeuzes me ondersteunen etc. Trust me, it helps a great deal. En dit proces heeft me alleen nog maar meer specifieke kennis gegeven.
• Gewoontes die ervoor zorgen dat je, ook als er even geen duidelijk doel ligt, vasthoudt aan bepaalde basics. Niet omdat het moet, maar omdat je het gewend bent en je er goed op gaat.
• Iets oprecht leuk vinden omdat je er bijvoorbeeld goed in bent, bepaalde voldoening uit haalt of de voordelen van ervaart.
• Vaardigheden die je helpen om de dingen niet moeilijker te maken dan ze zijn. De weg van de meeste weerstand is leerzaam, maar soms is het ook fijn als je minder weerstand ervaart omdat je bepaalde skills leert beheersen (zoals mealpreppen, verzadigende maaltijden kunnen creëren, tegen sociale druk opgewassen zijn, je focus kunnen verleggen etc.)

Discipline is helpend voor de momenten waarop je geen zin hebt, maar het combineren met al die andere aspecten, zorgt ervoor dat je niet van 100 naar 0 gaat als je het gevoel hebt de discipline niet (meer) te kunnen opbrengen. Het is wat er bij mij voor zorgt dat ik op mijn wedstrijddag tegen mijn coach zeg: “ik heb zoveel zin om morgen te trainen” en wat ervoor zorgt dat ik na mijn wedstrijd en een heerlijke cheatday gewoon de draad weer op pak met mijn voeding- en trainingsgewoonten.

Ga ervan uit dat het meer ‘kost’ dan je verwacht

Die zou je in de breedste zin van doelen kunnen opvatten, maar laten we het toespitsen op de sport. De doelen die je kiest hebben gevolgen, vragen om een bepaalde commitment, om het doen maar ook zeker laten van bepaalde zaken. Hoe specifieker en ambitieuzer het doel, hoe groter de commitment en de concessies die ermee gepaard gaan.

In bodybuilding zijn het ‘esthetische’ doelen (los van of je het mooi vindt of niet), in de wielerwereld of voor triatleten gaat het om bepaalde afstanden binnen een zo kort mogelijke tijd afleggen, voor powerlifters gaat het om het verplaatsen van een specifiek gewicht en in de danswereld gelden er weer andere vereisten voor het leveren van topprestaties.

De overeenkomst tussen alle sporten: wanneer je op topniveau wil presteren, vraagt dat op andere vlakken van je leven bepaalde concessies om ruimte en tijd te maken voor zaken als trainingsuren, investeringen die gedaan moeten worden in tijd en geld los van het trainen zelf, bepaalde beslissingen op gebied van leefstijl, zoals slaap, stressmanagement, voeding of het gebruik van alcohol, drugs etc.

Commitment & lange termijn investering

Op het moment dat een lange termijn investering in je sport het doel is, zul je van te voren een inschatting moeten maken van alles wat erbij komt kijken om vervolgens de afweging te maken of je dat ook wil en kan investeren. Je zult merken dat je inschatting, zeker een eerste keer (trust me) er op punten naast zal zitten en misschien kom je erachter dat het niveau dat je nastreefde niet te rijmen is met de commitment en concessies die je kan en wil doen. Ook dat is oké.

Ben je er in ieder geval van bewust dat sport specifieke doelen, hoe meer ze in de buurt komen bij topsport, echt een serieuze commitment zijn. Denk er niet te licht over na, maar neem het jezelf ook niet kwalijk als je bepaalde dingen onderschat hebt. De onderliggende vraag blijft: zijn je doelen de investering waard of niet op een bepaald moment in je leven? If yes? Than go for it! If not? Pas je doelen aan naar iets wat wel haalbaar is.

Het sociale aspect & het belang van een ondersteunende omgeving

Iets wat ik heel erg ervaren heb in mijn bodybuilding prep, is in welke mate je doelen een invloed hebben op je sociale omgeving en andersom. Jij moet heel wat concessies doen, maar dat betekent ook dat je soms andere beslissingen moet maken die van invloed zijn op je omgeving. Vroeger naar bed en minder lange gezellige avondjes, je drinkt een bepaalde periode niet of kunt minder gemakkelijk sociale activiteiten plannen, je hebt minder tijd voor mensen om je heen etc.

Topsport doelen vragen bepaalde periodes om een (zoals ik dat noem) hyperfocus op dat doel. Er gaan mensen in je omgeving zijn die dat begrijpen, respecteren en kunnen accepteren. Er gaan ook mensen zijn die het niet zo makkelijk kunnen plaatsen. Bijvoorbeeld omdat ze zelf niets met sport hebben of omdat jij even anders bent en handelt dan ze gewend zijn.

Communicatie is ontzettend belangrijk om onbegrip of scheve gezichten te voorkomen, maar je kunt het niet altijd voor iedereen goed doen.  Werken aan topsport doelen leert je ook iets over je sociale omgeving, over jouw rol daarin en over de rol die mensen in je leven spelen. Ben je bewust van de impact van jouw doelen op je omgeving, maar ook van de impact van jouw sociale omgeving op jouw doel. Het is ontzettend belangrijk om een support netwerk om je heen te bouwen van mensen die je kunnen ondersteunen in one way or the other. En zelf heb ik ook veel geleerd over dingen die ik een volgende keer anders zou doen richting mijn eigen omgeving.

Niemand ervaart het proces op dezelfde manier

Een last but not least lesson voor mij is dat niemand een proces op dezelfde manier ervaart. Ik heb mensen om me heen die wedstrijden doen binnen allerlei verschillende sporten: klanten, vriend(inn)en en bekenden. En letterlijk iedereen haalt daar andere ervaringen en lessen uit. Het is heel belangrijk om te beseffen dat de ervaringen van een ander je iets kunnen leren, maar dat ze nooit iets zeggen over hoe jij het proces zou moeten ervaren.

Je kunt om adviezen, kennis en inspiratie vragen, maar waak ervoor dat mensen (en dat doen ze vaak echt uit goede bedoelingen) hun ervaringen projecteren op jou, waardoor jij gaat twijfelen aan jouw proces. Blijf heel dicht bij jezelf, experimenteer met wat voor jou werkt, leer van mensen om je heen, maar verzamel ook mensen om je heen die jou iets kunnen leren op een zo objectief mogelijke manier.

Ik heb voor mijn wedstrijdprep heel bewust een klein netwerk van mensen om me heen verzameld die echt de ins en outs wisten en fungeerden als vraagbaak, coach of inspirator. Vooral omdat ik wilde voorkomen dat ik van iedereen verschillende adviezen zou krijgen. Er zijn altijd een aantal dingen die ik daarin meeneem: ervaring, objectief kunnen blijven en de potentie om dicht genoeg bij je te staan, maar ook ver genoeg van je af te kunnen staan om het hele proces te blijven overzien.

Mijn next step?

A lot of lessons learned en een brok aan ervaring rijker. Ik heb het proces doorlopen voor en met mezelf, maar ook omdat het me als coach ontzettend veel leert over het coachen van andere sporters en welke aspecten daarin belangrijk zijn.

Voor mij nodigt het proces uit tot meer en dat zit toch een beetje in mijn karakter. Ik vind het zonde om alles wat ik nu geleerd heb niet nog eens in de praktijk te brengen omdat ik weet dat er met deze ervaring, de kennis en de lessen die ik eruit geleerd heb nog veel meer in zit dan ik heb laten zien. Ik weet nu wat erbij komt kijken, welke concessies ik moet doen en hoe ik daar zelf in sta. En nog meer besef ik hoezeer ik een passie heb voor bodybuilding en alle aspecten daarvan. They say discipline is the way. Ik zou daar graag passie aan toevoegen. Discipline zorgt voor de hardcore mindset die soms nodig is. Passie zorgt voor je innerlijke drive die ook stand houdt als discipline even niet aanwezig is.